İlk 7 yaşda tarazlıq və qoruma mexanizmlərinin tam inkişaf etməməsi səbəbindən kəllə – beyin travması tez-tez baş verir. Uşaqlıqda baş zədələri adətən ciddi problemlər yaratmasa da, valideynlər yenə də kəllə – beyin əlamətlərinə diqqət yetirməlidirlər.
Uşağınızında kəllə – beyin əlamətlərini izləyin
Kəllə – beyin travmaları ümumiyyətlə yol qəzalarında görülsə də, yeriməyə yeni başlayan və ya daha erkən dövrdə aktiv olan uşaqlarda yıxılma səbəbiylə yaşana bilər. Uşaqlıqda baş verən kəllə-beyin travmalarının böyük əksəriyyəti ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olmur. Bununla belə, valideynlərin travmadan sonra yaşanan simptomları bilməsi və buna uyğun davranması vacibdir. Yüngül kəllə-beyin travması sinfində qiymətləndirilən, böyük və ya uşaq xəstələrdə xəstəxanadan buraxıldıqdan sonra bir neçə günə qədər;
- Şüur itkisi, çaşqınlıq, huşunu itirmə, anlamaqda və danışmaqda çətinlik
- Körpənin oyanması gözlənilən saatlarda yuxuya gedir
- Burun və ya qulaqdan gələn şəffaf maye və ya qan
- Baş ağrısı şikayəti
- 5-6 dəfə fışqıraraq qusma
- Balansın itirilməsi və ya yeriməkdə çətinlik
- Bulanıq, ikiqat görmə və ya qəfil görmə itkisi
- Hər iki qolda və ya ayaqda zəiflik
- Epilepsiya və ya qıcolmalar
- Körpələrdə ətraf mühitə marağın azalması, əmmə və ya qidalanma pozğunluqları müşahidə edildikdə ən qısa müddətdə uzman travmatoloqa müraciət edilməlidir.
Körpələr və uşaqlar öz vəziyyətini ifadə edə bilmədiklərindən daha uzun müşahidə vaxtları və yaxından izləmə tələb olunur. Kəllə – beyin travmasının təsirini təyin etməkdə tomoqrafiyanın mühüm yeri var. Ancaq yüngül travmalarda adətən bu müayinə lazım deyil. Bu baxımdan travmatoloq həkimin məsləhəti vacibdir.
Kəllə – beyin travması sonrası yaşanan ağrıları aradan qaldırmaq üçün ağrıkəsicilərdən istifadə edilə bilər. Əgər ağrıkəsicilərdən istifadə ediləcəksə, travmatoloqun tövsiyə etdiyi ağrıkəsicilər qəbul edilməlidir.
Kəllə – beyin travması zamanı ilk yardım:
- Kəllə – beyin travmasından sonra uşaq mümkün qədər az hərəkət etməlidir.
- Başında travmatik şişlik və ya açıq yara olub-olmadığı yoxlanılmalıdır.
- Dəridə kəllə – beyin travmasından sonra qanaxmaya səbəb olan yara və ya kəsik varsa, steril cuna və ya təmiz tampon qoyularaq qanaxma dayandırılmalıdır.
- Yara yalnız su ilə yuyulmalıdır.
- Travma sahəsinə soyuq tətbiq etmək, şişkinliyin artmasının qarşısını almaqla yanaşı, göyərmələri aradan qaldıra bilər.
- İlk bir neçəsi tibbi yardım ala biləcəyiniz bir ərazidə yerləşdirilməlidir.
- Uşağın bir müddət dincəlməsinə və stressdən uzaq olmasına icazə verilməlidir.
- İlk 24 saat ərzində spontan və fışqıran qusma baş verərsə, ən qısa müddətdə yaxşı təchiz olunmuş tibb müəssisəsinə müraciət edilməlidir.
- Şikayətsiz uşaqlarda normal qidalanma və yuxu rejimi davam etdirilməli və hər 2 saatdan bir uşağın əlamətləri yoxlanılmalıdır. Əgər yatırsa, oyandırılmalı, nitqi və sayıqlığı yoxlanılmalıdır.
- Qanaxma pozğunluğu kimi məlum sistemik vəziyyəti olan uşaqlar hər hansı simptomlardan asılı olmayaraq ən qısa müddətdə uzman travmatoloqa göstərilməlidir.
Travma əməliyyatı üçün oxuyun: Travma Əməliyyatı (yuxarı və aşağı ətraflar)