Kəllə – Beyin Travması Əlamətləri
Kəllə – beyin travması hər hansı bir zərbə və ya qəza nəticəsində baş verə bilər. Şəxs qəzanın necə baş verdiyini, travmadan əvvəl və sonra xatırlamaqda çətinlik çəkirsə, yuxululuq varsa və ya oyandırıla bilmirsə, həyatı risk altında ola bilər.
Tez-tez rastlaşa biləcəyimiz kəllə – beyin travma forması yarada biləcəyi nəticələr baxımından çox əhəmiyyətlidir. Kəllə – beyin travmaları ciddi zədələr nəticəsində beyin toxumasına qalıcı zərər verə bilər. Vaxtında və düzgün müdaxilə həyat qurtara bilər.
Kəllə – beyin travmaları əlilliyə və qayğıya ehtiyacı olan uzunmüddətli nəticələrə səbəb ola bilər. Onların qarşısını almaq üçün heç bir yol olmadığı üçün riski minimuma endirmək üçün tədbirlər görmək daha yaxşı olardı. Bunun üçün hər hansı bir iş və ya idmanla məşğul olarkən kəllə-beyin travması yarada biləcək vəziyyətləri düşünərək hərəkət etmək lazımdır. Məsələn, motosiklet, velosiped və ya at sürərkən başa qoruyucu dəbilqə taxılmalıdır. Yol qəzalarında baş verə biləcək kəllə – beyin travma riskini azaltmağın ən mühüm yolu təhlükəsizlik kəmərinin taxılmasıdır.
Başa alınan zərbə nəticəsində ən çox rast gəlinən hallardan biri başın şişməsidir. Bunun xaricində beyin toxumasının zədələnməsi, əzilməsi, beyin toxumalarında qan yığılması və sümüklərin bütövlüyünü pozan kəllə sınıqları da müşahidə edilə bilər. Uzun müddətli zərər verə bilən ödem səbəbiylə təzyiqin artması müəyyən anormallıqlara səbəb ola bilər.
Açıq sınıqlar həmişə çox ciddi zədələrdir. Kəllə – beyin travması nəticəsində açıq sınıq yoxdursa yəni baş dərisi kəsilib, beyin toxuması xarici hava ilə təmasda olmayıbsa çox ciddi olmaya bilər. Qapalı qırıqlar və çatlar zərərin vəziyyətindən və xüsusiyyətlərindən asılı olaraq nəticələr verir. Başına çox yüngül bir zərbə belə insan üçün çox ağrılı ola bilər. Çünki üz və baş dərisi bədənin digər hissələrinə nisbətən daha həssasdır. Baş dərisində çoxlu damarlar olduğundan, kiçik bir kəsikdən böyük miqdarda qanaxma baş verə bilər. Zərbə nəticəsində dərinin bütövlüyü itməzsə, kəsik əmələ gəlmədiyi üçün qanaxma olmasa belə, dəri altında toplanan qan zərbə bölgəsində şişlik yarada bilər.
Kəllə – beyin travması alan şəxslər mümkün qədər tez tam təchiz olunmuş xəstəxanaya aparılmalıdır. Tez hərəkət etmə narahatlığı səbəbiylə xəstələrə daha çox zərər verə biləcək köçürmə üsullarından qaçınılmalıdır. Uzman travmatoloq həkimə müraciət edənə qədər xəstənin hazırkı vəziyyəti saxlanılmalıdır.
Uzman travmatoloq həkim tərəfindən müayinədən sonra kəllə-beyin travması alan şəxsə rentgenoqrafiya, funksional boyun rentgenoqrafiyası, tomoqrafiya və maqnit rezonans kimi bəzi testlər tətbiq edilir. Müayinələr nəticəsində cərrahi müdaxilə tələb edən vəziyyət qərarlaşdırılarsa; Müdaxilə lazımi avadanlıqla təchiz olunmuş xəstəxanada kifayət qədər təcrübəyə malik uzman travmatoloq cərrah tərəfindən aparılmalıdır.
Kəllə – beyin travması keçirmiş xəstədə; Şüur itkisi və ya çaşqınlıq, bulanıq görmə, bədən qıcolmaları, tarazlığın itirilməsi, baş gicəllənmə və baş ağrısı, qulaqdan və ya burundan şəffaf mayenin gəlməsi, qulaq qanaxması kimi əlamətlər zamanı əlavə qiymətləndirmə mütləqdir.